Dziś mija 100. rocznicy bitwy decydującej o losach Polski. Bitwa pod Zadwórzem 17 sierpnia 1920 roku przeszła do historii jako polskie Termopile. Ponad trzystu młodych ochotników ze Lwowa powstrzymało wówczas bolszewicką I Armię Konną Siemona Budionnego, poświęcając swoje życie w obronie ukochanego miasta i całej Ojczyzny. Pod Zadwórzem zginęło 318 z 330 Obrońców Lwowa, na czele z dowódcą oddziału, kapitanem Bolesławem Zajączkowskim. Wśród poległych Obrońców byli również członkowie „Pogoni”.

Latem 1920 roku, gdy bolszewicka nawała zagroziła istnieniu odrodzonej po latach zaborów Rzeczypospolitej, Lwów po raz kolejny w historii odegrał znaczącą rolę w dziejach Polski oraz całej Europy. Lwowianie, mimo wyczerpania nieprzerwaną od kilku lat wojną, po raz kolejny podjęli walkę. We Lwowie stworzono Małopolskie Oddziały Armii Ochotniczej na czele z kapitanem Czesławem Mączyńskim. Do ochotniczych oddziałów broniących miasta zgłaszali się przedstawiciele różnych narodowości, zawodów, klas – ówcześni mieszkańcy Lwowa, wśród nich, oprócz Polaków, również Żydzi, Rusini i inni.

Jeden z oddziałów broniących Lwowa przed bolszewikami, składający się w większości z ochotniczej młodzieży, 17 sierpnia został zaatakowany przez kozaków Budionnego w okolicach stacji kolejowej Zadwórze. Mimo całodziennej, zaciętej walki, a nawet chwilowej pomocy trzech polskich samolotów, nie udało się utrzymac stacji. Lwowianie walczyli do momentu aż zabrakło amunicji, na koniec walcząc wręcz. Większośc obrońców zginęła na miejscu, zabita przez bolszewików, nieliczni, tak jak dowódca kapitan Bolesław Zajączkowski popełnili samobójstwo. Tylko kilkunastu przeżyło, dostając się do niewoli.

Walka ta opóźniła marsz armii Budionnego i przyczyniła się do ocalenia Lwowa, dzięki czemu wpłynęła znacząco na losy całej kampanii wojennej. Bitwa ta przeszła do historii jako „polskie Termopile”.

Część bohaterów spod Zadwórza została pochowana w specjalnej kwaterze na Cmentarzu Obrońców Lwowa, jednak większość, której nie udało się zidentyfikować, spoczywa w miejscu bitwy, gdzie usypano kurhan.

Gdy w 1925 w Warszawie powstał Grób Nieznanego Żołnierza, to właśnie z Cmentarza Obrońców Lwowa, z kwatery Zadwórzaków, wybrano zwłoki bezimiennego bohatera.

Wśród poległych w walce z bolszewikami w 1920 roku byli również członkowie lwowskiej „Pogoni”, wśród nich m. in.¹:

Bruch Jan – szeregowiec 29 p. p., padł dnia 2 września 1920 roku pod Buskiem

Chrząszczewski Jan – porucznik legioniasta, dowódca II kompanii lwowskiego baonu alarmowego nr III, zginął pod Seretem pod Tarnopolem dnia 10 sierpnia 1920 roku

Dawidowicz Antoni – absolwent IV-go gimnazjum, słuchacz Politechniki, zginął pod Zadwórzem 17 sierpnia 1920 roku, jako ochotnik I Kompanii Odddziału rotmistrza Abrahama

Demeter Jan – lat 25 – porucznik, zginął 17 sierpnia 1920 pod Zadwórzem jako ochotnik I Kompanii Oddziału rotmistrza Abrahama

Jaźwiecki Marian – lat 25, słuchacz Politechniki, Kawaler Orderu Virtuti Militari, zginął 22 sierpnia 1920 roku pod Sejnami, jako dowódca XI Kompanii 5 pułku Legionów

Marynowski Władysław – lat 26, słuchacz Politechniki, podchorąży Wojska Polskiego, legionista II Brygady, zginął pod Zadwórzem 17 sierpnia 1920 roku jako ochotnik I Kompanii Oddziału rotmistrza Abrahama

Osmólski Stanisław – lat 20, słuchacz Politechniki, sekcyjny Wojska Polskiego, Obrońca Lwowa, ranny na stokach Cytadeli. Działał na terenie plebiscytowym Spisza, więziony przez Czechów. Rokował piękne nadzieje jako młody poeta. Wrócił w szeregi jako ochotnik w 1920 roku i umarł z ran 11 sierpinia 1920 roku

Petrażycki Adam – porucznik, dowódca 2 baterii 6 DAK, zginął dnia 13 sierpnia 1920 roku pod Radziechowem, broniąc swej baterii przed atakiem bolszewików

Piątkiewicz Marian – uczeń V klasy II-giej szkoły realnej , żołnierz ochotnik 1 p.p., I baonu, z kompanii karabinów maszynowych, poległ dnia 22 sierpnia 1920 roku pod Lwowem

Siemaszko Wojciech – student Politechniki Lwowskiej, ułan 2 p. Legionów, Obrońca Lwowa, poległ w ataku na bagnety na kilka dni przed zawarciem pokoju z Rosją w 1920 roku

Styrna Władysław – słuchacz Politechniki lat 25, kapitan W. P., Obrońca Lwowa, Kawaler Orderu Virtuti Militari, odznaczony Krzyżem Obrony Lwowa, wśród zwycięskiej ofensyzy przeciw bolszewikom ginie pod Sławotyczami nad Bugiem 19 sierpinia 1920 roku

Szwec Marian – jako uczeń VII klasy VII gimnazjum wstąpił do legionów w 1915 roku. Po Obronie Lwowa zgłosił się do 5 p. a. p. IIII bat, w 1919 roku mianowany podporucznikiem, zginął 28 sierpinia 1920 roku ugodzony granatem pod Jaryczowem Nowym w obronie zagrożonej pozycji w 24 roku życia.